Wiadomości, Sport, Kultura, Moto 2025-06-14

Bądź na bieżąco

Co daje białko w organizmie? W czym jest dużo białka prócz odżywek białkowych dla sportowców?

2023-09-05 13:49:15 art partnera 1712

O tym, ze białko jest ważne wie niemal każdy - w klubach królują koncentraty (WPC) i izolaty (WPI) białka serwatki. Odżywka białkowa to jednak nie wszystko - gdzie jeszcze znajdziesz sporo protein i dlaczego w ogóle są one tak ważne?

fot

Czym jest białko?

Białko, inaczej proteiny, to jeden z trzech podstawowych makroskładników diety. Stanowi przede wszystkim materiał budulcowy - z cząsteczek białkowych złożone są wszystkie komórki ludzkiego ciała - włosy, skóra, paznokcie, ale także mózg, narządy wewnętrzne, mięśnie, a nawet elementy morfotyczne krwi czy włókna nerwowe.

Białko składa się z drobniejszych fragmentów - peptydów, te zaś z pojedynczych cegiełek - aminokwasów. 

Aminokwasy podzielić możemy na dwie podstawowe grupy - aminokwasy niezbędne (egzogenne - EAA) i nie-niezbędne (endogenne). Pierwsze z nich nazywane są tak ze względu na to, ze organizm ludzki nie jest w stanie ich samodzielnie syntezować w żaden sposób (nawet z przemian innych związków). Jedyną drogą dla uniknięcia ich niedoboru, a w konsekwencji stanów chorobowych, jest dostarczenie wraz z dietą.

Aminokwasy endogenne mogą być syntezowane przez organizm, nie znaczy to jednak, że nie warto by pojawiały się w naszym menu.

Rodzaje białka

To jakie białko w żywności "powstanie" zależy od jego składu aminokwasowego. Te proteiny, które w swoim składzie zawierać będą wszystkie aminokwasy EAA, w proporcjach zbliżonych do białka wzorcowego, określane są mianem białek pełnowartościowych. Białka takie stanowią największą wartość odżywczą dla organizmu człowieka. 

Drugi rodzaj białek to białka niepełnowartościowe - zawierają one aminokwasy EAA w składzie nieco odmiennym od białka wzorcowego. Zazwyczaj jednego z aminokwasów niezbędnych zawierają istotnie mniej, co ogranicza ich wartość biologiczną, składnik ten określany jest mianem aminokwasu ograniczającego.

Źródła białka

Białka pełnowartościowe znajdziemy głównie w produktach odzwierzęcych (prócz białek kolagenowych) - w mięsie, rybach, przetworach mięsnych i rybnych, podrobach, jajach i nabiale. Wśród produktów roślinnych najwyższej jakości białka pełnowartościowe znajdziemy w nasionach soi i komosie ryżowej.

Białka niepełnowartościowe natomiast brylują wśród produktów roślinnych. Obfitym źródłem protein są nasiona roślin strączkowych i przetwory z nich wytwarzane (hummus, sejtan, falafele, kotlety z soczewicy etc), ale także zboża czy orzechy.

Rodzaje odżywek białkowych

Również odżywki białkowe dostępne na rynku składają się z różnych frakcji czystego białka. Odżywka proteinowa może pochodzić z przetwórstwa surowców zwierzęcych lub roślinnych, a wybór rodzaju suplementu należy wyłącznie do Ciebie.

Odżywki białkowe odzwierzęce

Najpopularniejsza grupa suplementów diety dostarczających protein. Mogą występować po postacią białek mlecznych - białek serwatki (whey protein), kazeiny lub ich mieszanki, białek jaja lub białek mięsnych - np. białko wołowe.

Na rynku najczęściej wybór pada na białka serwatki - izolat białka serwatki (WPI), koncentrat białka serwatkowego (WPC) lub hydrolizat tegoż.

Izolat charakteryzuje najwyższa zawartość białka oraz (zazwyczaj) nieobecność laktozy, koncentrat białka serwatki świetnie sprawdza się w codziennej diecie ze względu na świetny stosunek ceny/jakości i mnogość smaków dostępnych na rynku, hydrolizat natomiast to suplement wstępnie strawiony enzymatycznie, bardzo szybko dostarczający aminokwasów tkankom.

Białko kazeinowe to frakcja mleczna długo trawiona i dająca wielogodzinny dostęp aminokwasów.

Wśród białek roślinnych niezmiennie najpopularniejsze są produkty sojowe, choć coraz większe uznanie zyskują także inne surowce, jak białka grochu, ryżu, konopi, czy białka pszenne. Ich przyswajalność jest nieco niższa, co nie znaczy że są one bezużyteczne.

Kopiowanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła: www.super-nowa.pl