Wiadomości, Sport, Kultura, Moto 2024-04-20

Bądź na bieżąco

Podwójny jubileusz w Książnicy Beskidzkiej

2018-01-13 05:00:00 Książnica Beskidzka 8548

Dla miasta Bielska-Białej i jego mieszkańców ważne staną się nie tylko ogólnopolskie historyczne wydarzenia upamiętniające dzieje narodu polskiego, jego trudną przeszłość oraz heroiczną postawę w walce o wolność, ale także obchody rocznic związanych z wydarzeniami lokalnymi, a mianowicie z historią bibliotekarstwa. Będą to jubileusze 145-lecia czytelnictwa w Bielsku-Białej oraz 70-lecie powstania biblioteki publicznej

foto: SN

Rok 2018 jest czasem upamiętniającym znaczące rocznice historyczne dla całego kraju, ale także wydarzenia kulturalne oraz wspomnieniowe, związane z sylwetkami wielkich Polaków. Jednak najważniejszą z rocznic, wokół której będą toczyły się główne jubileuszowe obchody jest rocznica 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości, uchwalona przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej.

Dla miasta Bielska-Białej i jego mieszkańców ważne staną się nie tylko ogólnopolskie historyczne wydarzenia upamiętniające dzieje narodu polskiego, jego trudną przeszłość oraz heroiczną postawę w walce o wolność, ale także obchody rocznic związanych z wydarzeniami lokalnymi, a mianowicie z historią bibliotekarstwa. Będą to jubileusze 145-lecia czytelnictwa w Bielsku-Białej oraz 70-lecie powstania biblioteki publicznej.

Obecny kształt Książnicy Beskidzkiej – największej biblioteki publicznej na południu woj. śląskiego, pełniącej funkcję biblioteki powiatowej związany jest z długoletnią tradycją bibliotekarską dawnych miast Bielska i Białej, przemianami historycznymi, administracyjnymi, kulturowymi i społecznymi. Przez lata wyprofilowały one jej charakter oraz nadały zbiorom rangę materialnego i duchowego dziedzictwa narodowego.

Dzieje pierwszej publicznej biblioteki w Bielsku sięgają XVIII w. Wówczas to patrycjusz Zygmunt Frölich na mocy testamentu sporządzonego 26.10.1720 r. przekazał swój prywatny księgozbiór miastu. W testamencie zawierającym dziewięć arkuszy, zszytym jedwabnym czarnym sznurem, przekazał swoją ostatnią wolę, udzielając jednocześnie wskazówek, w jaki sposób należy dbać o księgozbiór, przechowywać go i zabezpieczać. Zygmunt Frölich założył też specjalny fundusz, z którego regularnie przez blisko 80 lat wypłacano pieniądze na zakup nowych książek. Początkowo biblioteka mieściła się na zamku, a klucze do niej posiadał przewodniczący sądu miejskiego. W 1793 r. bibliotekę z nieznanych powodów przeniesiono do archiwum miejskiego, a następnie zatrudniono pierwszego bibliotekarza Pawła Schuberta.

Ostatecznie księgozbiór Frölicha spłonął w pożarze miasta w 1808 r., jednak dążenie mieszkańców do posiadania publicznego księgozbioru stało się na tyle silne, iż w kolejnych latach z wielkim zaangażowaniem wspierali towarzystwa i organizacje kulturalno-oświatowe, jakie rozwinęły się i działały w Bielsku i Białej.

Pierwszą z nich była Czytelnia Polska powołana w Białej Krakowskiej, która 29.06. 1873 r. w Hotelu Pod Czarnym Orłem otworzyła własną bibliotekę. Ze względu na zaostrzenie stosunków polsko-niemieckich lokalizacja Czytelni Polskiej często ulegała zmianom, jednak biblioteka funkcjonowała nieprzerwanie, gromadząc zbiory zarówno w języku polskim, jak i niemieckim. Sam fakt istnienia biblioteki polskiej w tak trudnych czasach można uznać za znaczący w dziejach rozwoju kulturalnego miasta. Czytelnia Polska funkcjonowała do wybuchu I wojny światowej, a następnie wznowiła swoją działalność po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Wybuch II wojny światowej ponownie przerwał jej aktywność.

Historia bibliotekarstwa w naszym regionie związana jest także z koncepcją powołania przez ks. Stanisława Stojałowskiego Domu Polskiego w Bielsku. Został on założony w 1902 r. przy ul. Blichowej 40 (ob. ul. Partyzantów) i spełniał rolę ogniska życia oświatowo-kulturalnego. Znajdowała się tu bezpłatna czytelnia i wypożyczalnia, a zarazem miejsce, gdzie swoją działalność mogły rozwijać towarzystwa społeczno-patriotyczne i grupy amatorskie, będące ostoją ducha narodowego.

Kluczowym etapem rozwoju bielskiego bibliotekarstwa po II wojnie światowej było powołanie niemal równolegle Powiatowej Biblioteki Publicznej w Bielsku, która została oficjalnie otworzona 20.10.1945 r., oraz Miejskiej Biblioteki Publicznej w Białej, funkcjonującej od 1.09.1947 r.

Rok 1948 r. przyniósł kolejne zmiany, wówczas oficjalnie zarejestrowano działającą Bibliotekę Powiatową pod nazwą Miejska Biblioteka Publiczna. Obie placówki były porównywalne pod względem ilości księgozbioru i działały jako dwie samodzielne jednostki do roku 1951, kiedy to decyzją administracyjną połączono w jedną strukturę miasto Bielsko i Białą. Formalnie złączono także obie biblioteki pod kierownictwem Marii Sarnickiej, która zarządzała nimi przez 20 lat. Biblioteka w Białej oficjalnie stała się filią nr 5 (od 1969 r. Dzielnicową Biblioteką Publiczną) i została włączona w strukturę Miejskiej Biblioteki w Bielsku-Białej. Podstawową aktywnością biblioteki stało się dążenie do propagowania czytelnictwa, a także działalność wystawiennicza i promocyjna, wynikająca nie tylko z inicjatywy popularyzatorów kultury, ale także potrzeby samych mieszkańców Bielska-Białej.
W latach 60. i 70. XX w. do granic administracyjnych miasta Bielska-Białej włączono gromady: Kamienicę, Mikuszowice Śląskie i Krakowskie, Hałcnów, Komorowice, Straconkę, Stare Bielsko, Wapienicę, powstawały też osiedla mieszkaniowe, a wraz z nimi biblioteki.

Miejska Biblioteka, a od 1975 r. Wojewódzka Biblioteka Publiczna oferowała czytelnikom szeroki wachlarz możliwości zarówno w zakresie księgozbioru, jak również aktywnego spędzania czasu. Były to wieczorki autorskie, prelekcje, spotkania cykliczne, konkursy literackie, występy estradowe i muzyczne. Rozwój miasta w latach 70. XX w. powodował także tworzenie filii bibliotecznych na nowo powstających osiedlach Bielska-Białej.

Znakiem rozpoznawczym Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, a obecnej Książnicy Beskidzkiej stał się gmach przy ul. Juliusza Słowackiego, którego budowę rozpoczęto w 1968 r. Został on zaprojektowany przez inż. Oskara Górnego. Przez lata biblioteka zyskała nie tylko zaufanie czytelników, ale rozwinęła się także pod względem działalności informacyjnej i kulturalnej.

W 1999 r. w związku z podziałem administracyjnym kraju Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Bielsku-Białej została zlikwidowana, a na jej miejsce powołano Miejską Bibliotekę Publiczną dla miasta Bielska-Białej. 8.06.1999 r. w czasie XIV sesji Rady Miejskiej w Bielsku-Białej otrzymała Statut, a jej nazwę zmieniono na Książnica Beskidzka.

Obecnie Książnica Beskidzka jest samorządową instytucją kultury, a także multimedialnym centrum wiedzy oraz informacji interdyscyplinarnej. W jej strukturze organizacyjnej funkcjonuje oprócz biblioteki głównej, 17 filii bibliotecznych oraz 6 punktów bibliotecznych. Prócz książek, oferuje szeroki wybór czasopism, materiałów oraz możliwość korzystania z informacyjnych baz danych. Realizuje ogólnopolskie programy, projekty, akcje, współpracując z instytucjami i ośrodkami kultury, bibliotekami partnerskimi oraz twórczymi grupami artystycznymi i amatorskimi. Prowadzi edukację kulturalną skierowaną, m.in. do dzieci i młodzieży, współpracuje z uczelniami i szkołami. Angażuje się w działalność wystawienniczą, ochronę dziedzictwa kulturowego związanego z regionem i miastem, obchody rocznic i dni ważnych dla lokalnej społeczności, a także w działania promocyjne, służące stworzeniu nowoczesnej biblioteki jako instytucji kultury.

W tym roku Książnica Beskidzka pragnie w szczególny sposób podkreślić łączność z dotychczasową tradycją czytelnictwa w Bielsku-Białej oraz rocznicą 70-lecia powstania biblioteki publicznej. Z tej okazji opracowała program obchodów swoich jubileuszy, a wstępnie otwiera go wystawa zatytułowana 70 lat biblioteki w Białej 1947–2017, przygotowana przez pracowników biblioteki. Przedstawia ona historię działalności Czytelni Polskiej oraz Miejskiej Biblioteki Publicznej w Białej, aż do czasów współczesnych. Wystawa została przygotowana w oparciu o zdjęcia, artykuły prasowe, dokumenty archiwalne Dzielnicowej Biblioteki Publicznej, Śląskiej Biblioteki Cyfrowej, zbiory Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej oraz materiały Pani Beaty Mikuszewskiej. Jednym z ciekawszych dokumentów wystawy jest projekt Andrzeja Łabińca skrupulatnie opisujący stylizowane wnętrze i wyposażenie Dzielnicowej Biblioteki Publicznej, które miało być nawiązaniem do wystroju pierwszej polskiej czytelni w Białej. Uroczyste otwarcie wystawy połączone z wykładem Jacka Kachla pt. Biblioteka w Białej spadkobierczynią Czytelni Polskiej odbędzie się 18.01.2018 r. o godz. 17.00 przy ul. 11 Listopada 40. Podczas uroczystości przed kamienicą Czytelni Polskiej przy placu Wolności, na której umieszczono tablicę pamiątkową zostaną złożone kwiaty. Serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w tym wydarzeniu - zaprasza Bogdan Kocurek, Dyrektor Książnicy Beskidzkiej

Kopiowanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła: www.super-nowa.pl

r e k l a m a